Voorlichting geven: alcohol

Voorlichting over alcohol

Even voorstellen…

Wij zijn vier studentes van Windesheim die gekozen hebben voor de minor Verslavingskunde. In deze minor leren wij hoe je verslaving kunt signaleren en hoe je dit kunt behandelen. Uiteraard voorkomen we liever een verslaving dan dat we het genezen en daarom hebben wij ook een half jaar het vak Voorlichting gevolgd. Voor dit vak was het uiteindelijke doel een voorlichtingscampagne op te stellen, de doelgroep en het middel mochten we zelf bepalen.

Voorbereiding

Voor ons was de doelgroep al snel bepaald: we wilden een voorlichting geven op een middelbare school. Op een school in Harderwijk bleken ze interesse te hebben in een vorm van voorlichting, hun eigen voorkeur ging uit naar het middel alcohol. Het middel waar we voorlichting over zouden geven was nu dus ook bepaald. De klas waar wij onze voorlichting mochten geven was een eerste klas LWOO, dit zijn voornamelijk praktijkgerichte leerlingen en het was aan ons om aan te sluiten op deze doelgroep.

We hebben ons ingelezen in de doelgroep en hebben ook uit onze eigen ervaringen geput, dit was mogelijk omdat twee van ons van de lerarenopleiding komen. Ook hebben we een voormeting gemaakt en deze laten invullen door de leerlingen. Onze bedoeling hiervan was om deze meting na onze voorlichting te herhalen om te kijken wat voor een effect het had gehad.

De theorie

Wij hebben bij het voorbereiden van onze voorlichting gebruik gemaakt van de theorie van gepland gedrag (Ajzen). Hiervoor hebben wij gekozen omdat uit onze voormeting bleek dat de leerlingen uit onze doelgroep (eerste klas LWOO) nog vrijwel geen alcohol hadden gedronken en dus nog bijgestuurd konden worden in hun ‘geplande’ gedrag.De theorie stelt dat de attitude, de sociale normen en de persoonlijke controle invloed hebben op de intentie tot bepaald gedrag en dus uiteindelijk ook op het gedrag. Deze factoren wilden wij op een positieve manier beïnvloeden door hen meer kennis over alcohol te geven en door een stuk bewustwording te creëren.

Zoals gezegd is onze doelgroep erg praktijkgericht. Met het kiezen van een invulling aan onze voorlichting hebben we daar dan ook sterk rekening mee gehouden. In plaats van een theoretisch verhaal te doen over alcohol en de gevaren hebben wij ervoor gekozen een filmpje te laten zien, een rollenspel te spelen en een kennis- en discussiespel te doen.

Het doel

De film had vooral het doel om informatie te geven over verslaving, de leerlingen hadden in de voormeting namelijk aangegeven hierin geïnteresseerd te zijn. We wilden hier graag wat mee doen en vonden een passend filmpje over een jongen van 16 die een alcoholverslaving had overwonnen. Het rollenspel was vooral bedoeld om de weerbaarheid tegen sociale druk te vergroten. Zo lieten we hen bijvoorbeeld een spel spelen waarbij een vriend(in) hem of haar over probeerde te halen om toch te drinken. In het discussiespel moesten de leerlingen links in het lokaal gaan staan als ze het eens waren met een stelling die wij gaven, of rechts als ze het er niet mee eens waren.

Hiermee probeerden we om de bewustwording te vergroten en hen te laten nadenken over bepaalde kwesties. Het kennisspel was als afsluiting, daar hebben we een wedstrijd van gemaakt met prijsjes. Het doel hiervan was uiteraard om hun kennis wat te vergroten.

Spannend!!

Dan is het echt zover…. We moeten de voorlichting gaan uitvoeren! Stiekem gaat er toch even een rilling door je heen als 16 paar ogen op je gericht zijn. De klas is echter heel rustig en komt geïnteresseerd over. We beginnen met de film over verslaving, dit brengt de leerlingen toch best even aan het schrikken. De jongen in het filmpje verschilt qua leeftijd natuurlijk niet veel van hen en dan komt zoiets toch akelig dichtbij. We praten er dus ook een tijdje over na en gaan dan verder met het rollenspel.

Omdat we een beetje bang waren dat leerlingen het rollenspel moeilijk of eng zouden vinden hebben 2 van ons eerst een rollenspel voorgedaan, daarna was de beurt aan de klas. Ze deden deze spellen in tweetallen en je merkte dat de ene groep veel sneller op gang kwam dan de ander. Uiteindelijk deed iedereen toch allemaal goed mee en vonden ze het ook erg leuk om te doen.

We zijn nu alweer halverwege (wat gaat dat snel!) en het discussiespel wordt gestart, de leerlingen mogen nu dus gaan staan en door het lokaal heenlopen. Gelijk zie je een aantal leerlingen opleven: dit vinden ze echt leuk! Soms zie je de twijfel bij de leerlingen als ze zien dat een vriend(in) aan de andere kant van het lokaal staat (en dus een andere mening heeft), maar meestal kozen ze toch voor hun eigen mening.

Als afsluiter van de ochtend deden we een kennisquiz. De leerlingen kregen allemaal een groen en een rood papier. De vragen waren gesloten vragen en de leerlingen moesten de groene kaart omhoog houden bij een ‘ja’ en de rode bij een ‘nee’.  Als ze een fout antwoord geven moeten ze gaan zitten, de winnaar is dus degene die het langst blijft staan. Na iedere ronde geven we prijsjes weg. Na 4 rondes spelen en wat napraten met de leerlingen is het echt tijd om afscheid te nemen. We zeggen hen dat ze de nameting na de kerstvakantie kunnen verwachten. Met een voldaan gevoel lopen we de school uit.

OEPS!

Hoewel de voorlichting prima verlopen was kregen we na de kerstvakantie toch een lichte schok. De nameting kwam terug en nu bleek dat de leerlingen bij sommige vragen nu meer ‘fouten’ hadden gemaakt als bij de voormeting. Aangezien er nu bijvoorbeeld meer leerlingen weleens gedronken bleken te hebben kunnen we daaruit de conclusie trekken dat dat wellicht te maken heeft met de anonimiteit van het invullen. Bij de voormeting hadden de leerlingen namelijk hun namen vermeld, bij de nameting waren ze anoniem.  Bovendien was bij de nameting expliciet door de docente gezegd dat zij het niet zou lezen. Als feedback kregen we van de docent de tip om leerlingen meer bij naam aan te spreken, in plaats van de vraag in de lucht te laten hangen. Deze tip is goed bruikbaar voor een eventuele volgende keer. Positieve feedback was er ook: we zorgden namelijk voor een veilige leeromgeving voor de leerlingen waarin ze bijvoorbeeld  zelfs over verslavingen in hun eigen omgeving durfden te vertellen.

Zelf kijken wij met een goed en tevreden gevoel terug op de dag en hopen wij dat er misschien wel een verslaving is voorkomen!